
युवा साहित्यकार विवेक ओझालाई अब चिनाई रहनु परेन । केही वर्ष अघि १ गजल सङ्ग्रह र ऐलानी उपन्यास प्रकाशित गरेका उनको गतवर्ष ऐँठन उपन्यास बजारमा आयो र उक्त कृतिले २०७९को मदन पुरस्कार समेत प्राप्त गर्यो ।
यही कृति ऐँठनको सेरोफेरोमा रहेर उपन्यासकार ओझासँग सम्पादक जीवन खत्रीले सोधेका पाँच प्रश्न :
१, मदन पुरस्कार पाउनु भयो । बधाई छ । कस्तो महशुस भैरहेको छ? अझ एक युवाले पाउनु कस्तो अनुभव हुँदो रहेछ? देशकै प्रतिष्ठितपुरस्कार पाए पछि र पाउनुअघि के फरक पर्दो रहेछ?
– धन्यवाद । लेखकलाई त सकभर बढीभन्दा बढी माया र पाठकको आशा हुन्छ नै । अझ मदन पुरस्कारजस्तो गरिमामय पुरस्कार मैले लखेको ऐँठनले पाउँदा अत्यन्तै खुसी लागेको छ । यो त मेरालागि बिराट प्रेमठानेको छु । यसले ममा नयाँ खाले हौसला र उर्जा संचारित भएको छ । जहाँसम्म पाउनुअघि र पाउनुपछिको जो सवाल छ त्यसमा मेरोनितान्त दैनिकिमा खासै भिन्नता छैन । हो, पहिलेभन्दा पाठकका प्रतिक्रियाहरु बढिरहेका छन्, बिर्सिसकेका साथीभाइले सम्झन थालेका छन् । पहिलेभन्दा अन्तरवार्ताको संख्या बढेको छ । तर, लेखकिय हिसाबले त मैले थप मेहेनत गरेर लेख्नुपर्नेछ ।
२, हुन त यो पुस्तक धेरै पाठकले पढिसकेका छन् । पढ्न बाँकी पाठकहरूलाई बताईदिनुस न ऐँठन कस्तो खालको किताब हो?
– ऐँठन युद्धको अनुहार हो । मुलतः यो उपन्यासले नेपालीले भोगेको ससस्त्र द्धन्दलाई आधार बनाएको छ । युद्धको अनुहार र त्यसलेराज्यपक्ष र तत्कालिन बिद्रोही पक्षबाट आम नागरिकले भोग्नुपरेका प्रताडना यसले प्रस्तुत गरेको छ । त्यतिमात्र नभइ यसलेविश्वशान्तिको कामना गर्छ । संसारभरका हतियारहरुको मृत्युको प्रार्थना गर्छ । लाखौँ बर्षको मानव इतिहासबाट हामीले जुन चेतनाहासिल गरेका छौँ त्यसलाई प्रयोग गर्ने हो भने हामीले कल्पना गरेको स्वर्ग यहीँ छ भन्ने मत राख्छ । त्यसका लागि तीन खाले युद्धलाईयसले सम्पूर्ण युद्धको बिम्बको रुपमा लिएको छ । पहिलो महाभारतको मिथकिय युद्ध, दोस्रो, दोस्रो विश्वयुद्ध र तेस्रो नेपालको ससस्त्रद्धन्द । एकै वाक्यमा भन्नुपर्दा, ऐँठन युद्ध उपन्यास हो ।
३, यसअघि पनि यहाँले ऐलानी उपन्यास लेख्नु भएको थियो । अहिले ऐँठन आयो । नाम उस्तै अक्षरबाट हुनु संयोग मात्र हो कि कुनैकारण पनि छ?
– खासमा यो नाम मेरा प्रकासक मणी शर्माले जुराइदिनु भएको हो । उहाँले पढ्दापढ्दै ऐँठन भएको र सोही नाम निकै उपयुक्त हुने मतराखेपछि म पनि सहमत भएको हुँ । होइन भने यो उपन्यासको प्रारम्भिक नाम अलग्गै थियो । जो ऐ बाट थिएन ।
४, दश वर्षे जनयुद्धको सेरोफेरोमा आएको यो किताब पढेपछि केही पाठकले टिप्पणी गरे, ‘जनयुद्धलाई गलत तरिकाले व्याख्या गरियो। यसका उज्याला परिवर्तनहरूलाई लेखकले नजरअन्दाज गर्न मिल्छ र?’ तपाईँले सुन्नुभएको छ यस्तो कमेन्ट? उहाँहरूलाई केभन्नुहुन्छ?
– ससस्त्र द्धन्दको के कुरालाई नजरअन्दाज गरियो भन्नुभएको हो, थाहा भएन । मैले त राजयपक्ष र तत्कालिन बिद्रोही पक्ष दुबैबाटप्रताडना भोगेको आम मानिसको आँखाबाट कथा भनेको हुँ । ऊ दुबै पक्षका हतियारधारीलाई घृणा गर्छ । कारण, उसले आफ्नीप्राणप्रिय पत्नी , चार बर्षे छोरो दुबै पक्षको मुडभेडका कारण गुमाएको छ । त्यसपछि कथाले शान्तिको कामना गर्छ, हतियारको मृत्युचाहान्छ अनि हामीले प्राप्त गरेको चेतनाको उच्चतम प्रयोग र ब्यत्तिगत अहमको नाश चाहान्छ । मैले त अझ हामीले जुन मूल्य चुकाएकाछौँ त्यसमाथि लापरवाहि गर्ने छुट नभएको भनी प्रश्न तेस्र्याएको छु । हेर्नुहोस्, पाठकका आ–आफ्नै बुझाइ र अपेक्षा हुन्छन् । म सबैकोअपेक्षालाई सम्मान र प्रेम गर्छु । तर, लेखक र पुस्तकको आ–आफ्नै खाले सिमितता हुन्छ कि ऊ जम्मै पाठकका अपेक्षा चाहेर पनि पुरा गर्न सक्दैन ।
५, एउटा सफल लेखक हुनलाई के के गर्नु पर्छ? अझ नया लेखकहरूलाई तपाईँक सुझाव के के छन्?
– मलाई लाग्छ लेखक जति बढी बिषय र लेखनलाई लिएर इमान्दार बन्यो त्यति नै प्रभावकारी बन्छ । सबैभन्दा बढी मेहेनत इमान्दारबन्न नै लाग्छ । मेहेनतको कुनै कसर नछोडी आफ्नो सर्वस्व दिएपछि पक्कै सुन्दर रचना बन्छ भन्ने हो । तर, हरेक लेखकसँग आफ्नैस्वभाव र विशेषता हुन्छ । लेखकलाई आफू अनुकुलको बिधी थाहा पाउन जरुरी हुन्छ सायद । फेरी पनि मेरो प्राथमिकता, मेहेनत, मेहनत र मेहेनत नै हो ।
प्रतिक्रिया
-
४